Η ακμή στο πρόσωπο μπορεί να εμφανιστεί σε όλους, έφηβους και ενήλικες, γυναίκες και άνδρες σε οποιαδήποτε φάση της ζωής τους. Ακόμη κι αν ακολουθούν τις τυπικές διαδικασίες φροντίδας και υγιεινής, η ακμή μπορεί να παρουσιαστεί ούτως ή άλλως, γεγονός που τις περισσότερες φορές είναι απόλυτα φυσιολογικό.
Γιατί στους εφήβους;
Η ακμή στους εφήβους είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο που μπορεί να θεωρηθεί ως φυσιολογική κατάσταση του δέρματος στη συγκεκριμένη ηλικία. Εκτιμάται ότι οι 8 στους 10 εφήβους εμφανίζουν στο δέρμα τους ακμή με μεγάλη πιθανότητα να συνοδεύεται από σπυράκια με πύον.
Όμως, το ότι κάποιος έφηβος έχει ακμή που έχουν και φίλοι του, δεν σημαίνει ότι νιώθει άνετα με την αιτιολογία της εφηβείας – “ακμή είναι θα περάσει”. Αντίθετα, αισθάνεται άβολα, καθώς σε αυτή την ηλικία η εξωτερική εμφάνιση παίζει σημαντικό ρόλο. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, η ακμή επιδρά αρνητικά στην ποιότητα ζωής τόσο των αγοριών όσο και των κοριτσιών με σημαντικές επιπτώσεις στην εικόνα που έχουν για την εξωτερική τους εμφάνιση, στην αυτοεκτίμηση και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Η αιτία της ακμής δεν είναι διασαφηνισμένη, ωστόσο οι ορμόνες που ονομάζονται ανδρογόνα διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην εμφάνισή της. Τα ανδρογόνα αυξάνονται τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια κατά την περίοδο της εφηβείας με αποτέλεσμα να ενεργοποιούν τους σμηγματογόνους αδένες να παράγουν περισσότερο σμήγμα. Επίσης, εάν οι γονείς είχαν ακμή, μπορεί τα παιδιά να έχουν κληρονομήσει αυτή την τάση. Επιπλέον, ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ακμή, όπως και διάφορα ακατάλληλα καλλυντικά με λιπαρή σύνθεση που φράζουν τους πόρους του δέρματος. Τέλος, στην εφηβεία η ακμή μπορεί να προκαλείται ή να επιδεινώνεται από την έντονη τριβή στο πρόσωπο, από την πίεση στα σπυράκια και το πείραγμα με τα δάχτυλα και από το στρες.
Στην περίπτωση που κάποιες έφηβες εμφανίζουν σπυράκια μερικές ημέρες πριν από την έμμηνο ρύση, τότε πρόκειται για προεμμηνορροϊκή ακμή, που υποχωρεί σταδιακά.
Γιατί στους ενήλικες;
Η ακμή στους ενήλικες, αν και πιο σπάνια από την ακμή στους εφήβους, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Μπορεί να αποτελεί συνέχεια της ακμής από την εφηβεία (επίμονη ακμή) ή μπορεί να εκδηλώνεται ξαφνικά σε μεγαλύτερη ηλικία (ακμή όψιμης έναρξης). Καθώς επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από ότι τους άνδρες, ακόμα και όταν είναι ήπιας μορφής, η ακμή τις υποβάλλει σε ψυχολογική καταπόνηση λόγω των ατελειών που προκαλούνται στην εικόνα του προσώπου τους. Στην ενήλικη ζωή, η αντιμετώπιση της ακμής θεωρείται δυσκολότερη από ότι στην εφηβεία, είτε γιατί δεν ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις συνηθισμένες θεραπευτικές επιλογές είτε γιατί το δέρμα εμφανίζει μεγαλύτερη ευαισθησία σε προτεινόμενες τοπικές θεραπείες.
Στην περίπτωση των γυναικών, οι ορμονικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ή στην εμμηνόπαυση αποτελούν βασικό αίτιο εμφάνισης της ακμής σε περίπου 7 στις 10 γυναίκες. Επιπλέον, μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά ή μετά από διακοπή αντισυλληπτικής αγωγής μπορεί να προκληθεί ή να επιδεινωθεί η ακμή.
Ένας ακόμη παράγοντας που μπορεί να συντελεί στη δημιουργία ακμής είναι ο καθημερινός τρόπος ζωής. Για παράδειγμα, η διατροφή όταν περιέχει λιπαρά, σάκχαρα και υδατάνθρακες μπορεί να οδηγεί στην ανάπτυξη των βακτηρίων και ως εκ τούτου στην επιδείνωση της ακνεϊκής φλεγμονής.
Η ακμή στους άνδρες έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τις γυναίκες. Οι περισσότεροι παρουσιάζουν επίμονη ακμή, δηλαδή είχαν ακμή και στην εφηβεία τους. Αντίθετα, η ακμή στις γυναίκες είναι όψιμης έναρξης λόγω ορμονικών παραγόντων. Επίσης, οι άνδρες εμφανίζουν ακμή περισσότερο στην πλάτη και στο στέρνο και όχι τόσο στο πρόσωπο, όπως συμβαίνει με τις γυναίκες.
Τόσο οι έφηβοι όσο και οι ενήλικες δεν πρέπει να αγνοούν τα σημάδια της ακμής στο δέρμα τους. Πρέπει να την αντιμετωπίζουν άμεσα προτού επιδεινωθεί – καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απρόβλεπτη – και μάλιστα με την βέλτιστη θεραπεία, που μόνο ένας εξειδικευμένος δερματολόγος μπορεί να υποδείξει. Κάθε περίπτωση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, κάθε δέρμα τις δικές του ανάγκες και η ακμή διάφορες μορφές που μπορεί να αντιμετωπιστούν με φωτοθεραπεία με ή χωρίς φάρμακα.