Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν εμφανίσει κάποιο σπυράκι στο πρόσωπό τους. Τα σπυράκια αποτελούν μέρος της ακμής η οποία επηρεάζει πάνω από το 80% των εφήβων, το 3% των ανδρών και το 12% των γυναικών μετά την ηλικία των 25 ετών.
Από τι προκαλούνται τα σπυράκια;
Τα σπυράκια αναπτύσσονται όταν οι σμηγματογόνοι αδένες κλείνουν με σμήγμα και νεκρά κύτταρα, οδηγώντας σε λοίμωξη και φλεγμονή. Οι σμηγματογόνοι αδένες είναι μικροσκοπικοί αδένες στο δέρμα που εκκρίνουν σμήγμα, μια κηρώδη ουσία που λιπαίνει το δέρμα και τα μαλλιά. Οι σμηγματογόνοι αδένες βρίσκονται μέσα στους πόρους του δέρματος, σε όλο το σώμα, εκτός από τις παλάμες των χεριών και τα πέλματα των ποδιών. Μερικές φορές, τα νεκρά κύτταρα του δέρματος εγκλωβίζονται μαζί με το σμήγμα, φράζοντας τους πόρους.
Καθώς οι πόροι γεμίζουν ασφυκτικά, το τοίχωμά τους σπάει. Η ρήξη αυτή οδηγεί σε ερυθρότητα και οίδημα, δημιουργώντας στο δέρμα βλατίδες. Καθώς τα λευκά αιμοσφαίρια σπεύδουν να καταπολεμήσουν τη φλεγμονή, σχηματίζεται πύον και οι βλατίδες μετατρέπονται σε φλύκταινες. Η φλεγμονώδης ακμή συχνά γίνεται επώδυνη, καθώς η ροή του αίματος αυξάνεται στην περιοχή για να δράσουν τα λευκά αιμοσφαίρια κατά της φλεγμονής.
Μερικές φορές η κορυφή μιας φλύκταινας, αντί για πύον λευκού χρώματος, μπορεί να περιέχει κιτρινόχρου ουσία. Μπορεί, επίσης, να έχει μια καφετιά κουκκίδα στο κέντρο της λευκής κορυφής. Όσο μεγαλύτερη είναι η φλεγμονή, τόσο πιο κόκκινες και μεγάλες είναι οι φλύκταινες.
Επειδή το πρόσωπο, η πλάτη, το στήθος και οι ώμοι είναι περιοχές πλούσιες σε σμηγματογόνους αδένες εμφανίζουν συνήθως σπυράκια. Η εκδήλωσή τους κατά τη διάρκεια της εφηβείας οφείλεται στο γεγονός ότι συμβαίνουν ορμονικές αλλαγές που προκαλούν υπερδραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων, που βρίσκονται στη βάση των τριχοθυλακίων.
Πώς σχετίζονται τα σπυράκια με την ακμή;
Όταν το σμήγμα και τα νεκρά κύτταρα του δέρματος συσσωρεύονται και κλείνουν τους πόρους, αναπτύσσονται βακτηρίδια, συμπεριλαμβανομένου και του Προπιονοβακτηριδίου της ακμής (P. acnes), ένα βακτήριο αργής ανάπτυξης που συνδέεται με την ακμή.
Το P. acnes υπάρχει στο δέρμα όλων των ανθρώπων. Είναι συνήθως αβλαβές, αλλά όταν ένας σμηγματογόνος αδένας φράξει, μπορεί να προκαλέσει ανοσοαπόκριση, προκαλώντας φλεγμονή στα σπυράκια. Τα σπυράκια με την εξάπλωσή τους μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση επειδή τα βακτηρίδια μπορούν να εισέλθουν στη φλεγμονή ή να διαρρήξουν τις φλύκταινες στο δέρμα. Αν και τα σπυράκια σχετίζονται με τη βακτηριακή λοίμωξη, δεν είναι μεταδοτικά. Έτσι, ένα άτομο δεν μπορεί να «κολλήσει» σπυράκια από ένα άλλο.
Τι είδους συμπτώματα έχουν τα σπυράκια της ακμής;
Τα σπυράκια σε πρόσωπο, στέρνο και πλάτη μπορούν να εισχωρήσουν βαθιά μέσα στο δέρμα και να δημιουργήσουν μεγάλες κύστεις. Πρόκειται για φλεγμονώδη σπυράκια με τα ακόλουθα συμπτώματα:
- είναι πιο εμφανή, μεγαλύτερα και πιο ερυθρά από τα κοινά
- είναι επώδυνα ή ευαίσθητα στην αφή
- μπορεί να περιέχουν πύον
- απαιτούν περισσότερο χρόνο για τη θεραπεία τους
Στην περίπτωση της κυστικής ακμής, από τις πιο σοβαρές μορφές της, τα σπυράκια γίνονται μεγάλα, γεμίζουν πύον, η γύρω περιοχή γίνεται κόκκινη και διογκωμένη ή εμφανίζει φλεγμονή. Τα σπυράκια με πύον της ακμής συνήθως προκαλούνται από βακτηριακή λοίμωξη και απαιτούν ειδική δερματολογική θεραπεία. Αν τα σπυράκια είναι μολυσμένα από βακτήρια σταφυλόκοκκου, είναι πυώδη εξανθήματα μικρού μεγέθους και είναι μεταδοτικά.
Τι συμβαίνει όταν “πειράζετε” τα σπυράκια της ακμής;
Συνήθως οι περισσότεροι που έχουν σπυράκια τείνουν να τα πιέζουν με τα δάχτυλα ή τα νύχια. Πρόκειται για μια κίνηση που δεν πρέπει να γίνεται σε καμιά ακνεϊκή βλάβη και φυσικά ούτε στις φλύκταινες. Όταν πιέζετε το δέρμα με τα δάχτυλα και “σπάτε” ένα σπυράκι, δημιουργείτε βλάβη που χρειάζεται θεραπεία και επούλωση, αλλά και που μπορεί να αφήσει στο σημείο εκείνο μια ουλή. Αν το συγκεκριμένο σπυράκι έχει πύον, τότε με την πίεση τα βακτήρια που περιέχει και προκαλούν ακμή (P. acnes) μπορούν να εξαπλωθούν σε γειτονικούς πόρους στο δέρμα σας και να επιδεινώσουν την κατάσταση.
Πώς αντιμετωπίζονται τα σπυράκια της ακμής;
Επειδή οι ακνεϊκές βλάβες, ακόμη και οι πιο ήπιες, δεν μπορεί να προβλεφθούν πώς θα εξελιχθούν χωρίς θεραπεία, αν εμφανίσετε σπυράκια – κυρίως με πύον – πρέπει έγκαιρα να απευθυνθείτε σε εξειδικευμένο δερματολόγο ώστε να θέσει την ακμή σας υπό έλεγχο και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.
Στην IQ Skin Clinics, η θεραπεία καθορίζεται από τον δερματολόγο ανάλογα με το αίτιο εμφάνισης της ακμής. Ενδεικτικά, η αιτία μπορεί να είναι η αυξημένη δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων ή η αυξημένη πληθυσμιακή συγκέντρωση διαφόρων βακτηρίων. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο δερματολόγος μπορεί να προτείνει λήψη αντιβιοτικών, ρετινοειδών, αλλά και ορμονικής θεραπείας στην περίπτωση των γυναικών. Επιπλέον, το θεραπευτικό πρωτόκολλο μπορεί να περιλαμβάνει συνδυαστικές συνεδρίες με φωτοθεραπεία και LASER. Ο σχεδιασμός της θεραπείας γίνεται πάντα εξατομικευμένα, καθώς η ακμή δεν εμφανίζεται με τα ίδια συμπτώματα και με τον ίδιο βαθμό σοβαρότητας σε όλα τα άτομα.
Η διάνοιξη στα σπυράκια με πύον γίνεται μόνο από έμπειρο δερματολόγο, ο οποίος γνωρίζει σε ποιο στάδιο της θεραπείας θα την εφαρμόσει, ώστε να αποφευχθούν τυχόν υποτροπές στις ακνεϊκές βλάβες. Προτού, όμως, προχωρήσει σε σχεδιασμό θεραπευτικού πλάνου, πραγματοποιεί εξέταση με το πλέον εξελιγμένο σύστημα δερμοανάλυσης Canfield VISIA® για να εντοπίσει και να αξιολογήσει με ακρίβεια τις βλάβες που έχει προκαλέσει η ακμή στο δέρμα. Η ψηφιακή δερμοανάλυση επαναλαμβάνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να παρακολουθείται και να προσαρμόζεται ανάλογα η θεραπεία της ακμής. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν σπυράκια με πύον, γίνεται παράλληλα και εξέταση για ύπαρξη σταφυλόκοκκου.